از سقوط تا سرمازدگی؛ بررسی خطرات کوهنوردی و راه‌های پیشگیری!
کوهستان، مکانی برای آرامش و ماجراجویی است، اما اگر به‌خوبی آماده نباشیم، می‌تواند بسیار خطرناک نیز باشد. همان‌طور که جورج مالوری، کوهنورد بزرگ، گفته: «کوه آنجا خواهد بود، اما شاید ما نباشیم». آیا می‌دانستید هر ساله هزاران کوهنورد در سراسر جهان به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی، جان خود را از دست می‌دهند؟
بنابراین رعایت نکات ایمنی و آشنایی با خطرات کوهنوردی و نحوه مقابله با آن‌ها به کوهنوردان کمک می‌کند تا کوهنوردی ایمن و کم‌خطری داشته باشند. در این مطلب، شما را با برخی از خطرات کوهنوردی و نحوه پیشگیری و همینطور مقابله با آن‌ها آشنا می‌کنیم.
| موضوع | خلاصه مطلب |
| کوه‌ها و ایمنی | کوهستان مکان زیبایی است که بدون آمادگی کافی می‌تواند خطرناک باشد. با رعایت نکات ایمنی، کوهنوردان می‌توانند به‌صورت ایمن کوهنوردی کنند. |
| خطرات طبیعی در کوهستان | آب‌وهوا، بهمن، سقوط، ریزش سنگ، و هیپوترمی از جمله خطرات طبیعی هستند که می‌توانند شرایط کوهنوردی را خطرناک کنند. |
| آب‌وهوا | تغییرات ناگهانی آب‌وهوا می‌تواند موجب بارش شدید، طوفان، کولاک و مه شود که خطرات زیادی برای کوهنوردان به همراه دارد. |
| بهمن | بهمن‌ها می‌توانند به دلیل شیب، بارش برف، دمای هوا و لرزش زمین ایجاد شوند و برای مقابله با آن انتخاب مسیر و تجهیزات مناسب ضروری است. |
| سقوط | لغزش، تعادل از دست رفته و خرابی تجهیزات اصلی‌ترین دلایل سقوط کوهنوردان هستند. استفاده از تجهیزات ایمنی و بررسی مسیر به پیشگیری کمک می‌کند. |
| ریزش سنگ | عوامل طبیعی یا انسانی می‌توانند باعث ریزش سنگ شوند. استفاده از کلاه ایمنی و انتخاب مسیر مناسب می‌تواند مخاطرات آن را کاهش دهد. |
| هیپوترمی | کاهش شدید دمای بدن می‌تواند هنگام کوهنوردی در شرایط سرد و مرطوب رخ دهد. پوشیدن لباس مناسب و حفظ گرما از اهمیت بالایی برخوردار است. |
| تجهیزات کوهنوردی | استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، مانند کلاه، هارنس، طناب و کارابین ضروری است. فروشگاه اورامان شاپ تجهیزات باکیفیت ارائه می‌دهد. |
چه خطراتی کوهنوردان را تهدید می‌کند؟
کوهنوردی، با تمام زیبایی‌ها و هیجان‌هایش، خطراتی نیز به همراه دارد. این خطرات، از عوامل طبیعی، مانند آب‌وهوا گرفته تا خطرات ناشی از تصمیم‌گیری‌های نادرست و عدم آمادگی کافی، متفاوت هستند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین خطراتی که کوهنوردان را تهدید می‌کنند، اشاره می‌کنیم:
آب‌وهوا
آب و هوا یکی از متغیرترین و قدرتمندترین عوامل در کوهنوردی محسوب می‌شود و می‌تواند به‌سرعت از یک روز آفتابی به طوفانی وحشی تبدیل شود. تغییرات ناگهانی آب‌وهوا شرایط را برای کوهنوردان بسیار خطرناک می‌کند و جان آن‌ها را به خطر می‌اندازد.
برخی از مهم‌ترین خطرات کوهنوردی آبوهوایی عبارت‌اند از:
- بارش شدید: بارش شدید باران و برف باعث لغزندگی مسیر، ایجاد سیلاب، و کاهش دید می‌شود. در ضمن، لباس‌های خیس به‌سرعت دمای بدن را کاهش داده و خطر هیپوترمی را افزایش می‌دهند
- طوفان: طوفان‌های کوهستانی با بادهای شدید، بارش سنگین و رعدوبرق همراه هستند. این شرایط ممکن است باعث سقوط کوهنوردان، از بین‌رفتن تجهیزات و گم‌کردن مسیر شود
- کولاک: کولاک، ترکیبی از باد شدید، برف سنگین و کاهش دید است و می‌تواند به‌سرعت شرایط را وخیم کند و باعث گم‌شدن کوهنوردان شود
- مه غلیظ: وجود مه غلیظ، دید را به‌شدت کاهش می‌دهد و باعث گم‌شدن کوهنوردان، حتی در مسیرهای آشنا می‌شود
- رعدوبرق: رعدوبرق یکی از خطرناک‌ترین پدیده‌های طبیعی در کوهستان به شمار می‌آید. برخورد صاعقه ممکن است باعث مرگ یا آسیب‌های جدی شود
- تغییرات ناگهانی دما: تغییرات ناگهانی دما از گرم به سرد یا برعکس باعث سرمازدگی یا گرمازدگی کوهنوردان می‌شود
چگونه از خطرات کوهنوردی آبوهوایی جلوگیری کنیم؟
قبل از صعود، پیش‌بینی دقیق آب‌وهوا را بررسی کنید و مطابق با آن، لباس کوهنوردی و تجهیزات مناسب را همراه داشته باشید. در ضمن تا می‌توانید به‌طور گروهی صعود کنید. صعود گروهی به شما این امکان را می‌دهد تا در صورت بروز مشکل، به یکدیگر کمک کنید.
از تغییرات آب‌وهوا و علائم طبیعی، مانند ابرهای تیره، باد شدید و کاهش دما غافل نشوید و اگر شرایط آبوهوایی رو به وخامت گذاشت، به وقع به پایین بازگردید.
مهم‌ترین نکته این است که همیشه باید به پیش‌بینی‌های هواشناسی توجه کنید و در صورت لزوم، از صعود خودداری کنید. کوهنوردی یک فعالیت لذت‌بخش است، اما ایمنی شما باید در اولویت قرار داشته باشد.
بهمن
بهمن یکی از شدیدترین خطرات کوهنوردی محسوب می‌شود که در اغلب مواقع، جان کوهنوردان را به خطر می‌اندازد. بهمن در واقع توده‌ای از برف، یخ و سنگ است که به دلیل نیروی جاذبه و عوامل دیگر، مانند شیب، بارش برف، دمای هوا و لرزش زمین به حرکت در می‌آید.
عوامل موثر در ایجاد بهمن عبارت‌اند از:
- شیب: شیب‌های بین ۳۰ تا ۴۵ درجه بیشترین پتانسیل برای ایجاد بهمن را دارند
- بارش برف: بارش برف سنگین و ناگهانی می‌تواند باعث ایجاد لایه‌های ناپایدار در برف شود و خطر بهمن را افزایش دهد
- دمای هوا: تغییرات ناگهانی دما نیز باعث ایجاد لایه‌های ضعیف در برف و سقوط آن می‌شود
- لرزش زمین: زلزله، انفجار و حتی عبور کوهنوردان ممکن است باعث ایجاد لرزش و در نتیجه ایجاد بهمن شود
بهمن، انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- بهمن خشک: این نوع بهمن از برف خشک و پودری تشکیل شده و سرعت بسیار بالایی دارد
- بهمن خیس: این نوع بهمن از برف خیس و سنگین تشکیل شده و سرعت کمتری نسبت به بهمن خشک دارد
- بهمن تخته‌ای: این نوع بهمن در لایه‌های عمیق برف رخ می‌دهد و معمولا حجم بسیار زیادی دارد
خطرات بهمن برای کوهنوردان شامل دفن‌شدن زیر برف؛ آسیب‌های فیزیکی، مثل برخورد با اجسام سخت موجود در بهمن؛ خفگی و هیپوترمی است.
برای پیشگیری و مقابله با بهمن در مواقع اضطراری، اقدامات زیر را انجام دهید:
- بررسی وضعیت بهمن: قبل از صعود، اطلاعات دقیقی در مورد وضعیت بهمن منطقه کسب کنید
- انتخاب مسیر مناسب: از صعود در مسیرهای پرخطر بهمن خودداری کنید
- تجهیزات مناسب: تجهیزات ایمنی، مانند بیپر، بیلچه بهمن و کاوشگر بهمن را همراه داشته باشید
- آموزش‌های لازم: در دوره‌های آموزشی بهمن شرکت کنید تا با نحوه تشخیص خطر بهمن، روش‌های امداد و نجات و استفاده از تجهیزات ایمنی آشنا شوید
- صعود گروهی: به‌صورت گروهی صعود کنید تا بتوانید در صورت بروز حادثه، به یکدیگر کمک کنید
- رعایت فاصله: در هنگام صعود، فاصله خود را با هم‌نوردانتان حفظ کنید تا در صورت ایجاد بهمن، همگی، به‌طور همزمان درگیر نشوید
به یاد داشته باشید که بهمن، یک پدیده طبیعی قدرتمند است و هیچ تضمینی برای ایمنی کامل در مقابل آن وجود ندارد؛ اما با رعایت نکات ایمنی و افزایش آگاهی، می‌توانید خطر بهمن را به حداقل برسانید.
سقوط
سقوط، یکی از شایع‌ترین خطرات کوهنوردی به شمار می‌آید. این حادثه ممکن است در اثر عوامل مختلفی، مانند لغزش، از دست‌دادن تعادل، شکستن سنگ‌ها، ریزش بهمن، خراب‌شدن تجهیزاتی مثل طناب، هارنس یا کارابین و غیره رخ دهد. شدت آسیب‌های ناشی از سقوط به عوامل متعددی، از جمله ارتفاع سقوط، سطح زمین، نوع برخورد و تجهیزات ایمنی بستگی دارد.
سقوط در کوه، اغلب عواقبی بسیار خطرناک به همراه دارد؛ مثل:
- آسیب‌های شدید: آسیب‌های ناشی از سقوط، ممکن است شامل شکستگی استخوان‌ها، آسیب‌های داخلی، جراحات سر و نخاع و حتی مرگ باشد
- گرفتار شدن در مکان‌های صعب‌العبور: در برخی موارد، سقوط باعث گیر افتادن کوهنورد در مکان‌های صعب‌العبور می‌شود
- هیپوترمی: در صورت سقوط در مناطق سردسیر، خطر هیپوترمی وجود دارد
برای پیشگیری از سقوط احتمالی در کوه، قبل از صعود، مسیر را با دقت بررسی کرده و از صعود در مسیرهای خطرناک خودداری کنید. تجهیزات ایمنی مناسب، مانند کلاه ایمنی، هارنس، طناب، کارابین و کفش کوهنوردی نیز نقش مهمی در کوهنوردی ایمن دارند.
در ضمن آمادگی جسمانی کافی برای صعود به ارتفاعات بالا نکته بسیار مهمی است.
در صورت سقوط یکی از هم‌نوردان خود در حین کوهنوردی، اقدامات اولیه زیر را انجام دهید:
- ارزیابی وضعیت: ابتدا وضعیت مصدوم را ارزیابی کنید و به دنبال علائم حیاتی باشید
- ایمن‌سازی منطقه: منطقه را ایمن کنید تا از بروز حوادث بعدی جلوگیری شود
- تماس با امداد: با شماره‌های اضطراری تماس بگیرید و موقعیت خود را دقیقا اعلام کنید
- اقدامات اولیه درمانی: تا رسیدن نیروهای امدادی، اقدامات اولیه درمانی، مانند کنترل خونریزی و بی‌حرکت‌کردن عضو آسیب‌دیده را انجام دهید
ریزش سنگ
ریزش سنگ یکی از جدی‌ترین خطرات کوهنوردی است که کوهنوردان در مسیر صعود با آن مواجه می‌شوند. این پدیده طبیعی ممکن است در اثر عوامل مختلفی، مانند فرسایش سنگ‌ها، تغییرات دمایی، زلزله، عبور سایر کوهنوردان و یا حتی برخورد صاعقه رخ دهد. سنگ‌هایی با اندازه‌های مختلف، از ریزترین ذرات گرفته تا تخته‌سنگ‌های بزرگ، طی این پدیده سقوط می‌کنند و به کوهنوردان آسیب جدی وارد می‌کنند.
از دلایل اصلی ریزش سنگ می‌توان به فرسایش سنگ‌ها در اثر عوامل طبیعی، مانند بارندگی، باد و یخ‌زدگی؛ تغییرات شدید دما و انبساط و انقباض سنگ‌ها؛ زلزله، عبور کوهنوردان از مسیرهای صخره‌ای و برخورد صاعقه با سنگ‌ها اشاره کرد.
آسیب‌های جدی، مثل شکستگی استخوان‌ها، آسیب‌های داخلی، جراحات سر و نخاع و حتی مرگ؛ ریزش بهمن و آسیب به تجهیزاتی، مثل طناب، کارابین و غیره از عواقب ریزش سنگ در کوه محسوب می‌شوند.
برای پیشگیری از خطرات کوهنوردی ناشی از ریزش سنگ، نکات زیر را رعایت کنید:
- انتخاب مسیر مناسب: از مسیرهای شناخته‌شده و ایمن تردد کنید
- تجهیزات مناسب: از کلاه ایمنی و در صورت لزوم از کلاه ایمنی سنگ‌نوردی استفاده کنید
- توجه به علائم هشداردهنده: به صداهای غیرعادی، سنگ‌های شل و ترک‌های موجود در سنگ‌ها توجه کنید
- صعود در ساعات خنک روز: در ساعات گرم روز، احتمال ریزش سنگ به دلیل انبساط سنگ‌ها افزایش می‌یابد
- رعایت فاصله: در مسیرهای شلوغ، فاصله خود را با سایر کوهنوردان حفظ کنید
- آموزش‌های لازم: در دوره‌های آموزشی سنگ‌نوردی شرکت کنید تا با تکنیک‌های صحیح صعود و فرود آشنا شوید
در ضمن، هنگام مواجهه با ریزش سنگ در صورت امکان، پشت یک سنگ بزرگ یا در یک شکاف پناه بگیرید؛ با کلاه ایمنی از سرخود محافظت کنید؛ و اگر امکان پناه‌گرفتن وجود ندارد، به‌سرعت از منطقه خطر دور شوید.
هیپوترمی
هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، یکی از شدیدترین خطرات کوهنوردی است که کوهنوردان را در شرایط آبوهوایی سرد تهدید می‌کند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به تولید گرمای کافی برای حفظ دمای طبیعی خود نباشد. هیپوترمی در کوهنوردی به‌سرعت پیشرفت می‌کند و در صورت عدم درمان به‌موقع، منجر به مرگ می‌شود.
مهم‌ترین علل هیپوترمی در کوهنوردی عبارت‌اند از:
- قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض سرما که عامل اصلی بروز هیپوترمی محسوب می‌شود
- رطوبت بالا که باعث می‌شود بدن سریع‌تر گرما از دست بدهد
- وزش باد که سرعت از دست‌دادن گرما را افزایش می‌دهد
- پوشیدن لباس‌های نامناسب و مرطوب ممکن است باعث هیپوترمی می‌شود
- خستگی و گرسنگی باعث کاهش متابولیسم بدن و در نتیجه کاهش تولید گرما می‌شود
- آسیب‌دیدگی نیز باعث کاهش جریان خون و در نتیجه کاهش دمای بدن می‌شود
از علائم هیپوترمی می‌توان به لرزش شدید، کاهش دمای بدن، کاهش هوشیاری مثل گیجی، خواب‌آلودگی یا بی‌حواسی، لکنت زبان، حرکات کند و آهسته و از دست‌دادن هماهنگی اشاره کرد.
برای اینکه بتوانید از پدیده هیپوترمی پیشگیری کنید، پوشیدن لباس مناسب، از جمله لباس‌های چند لایه، عایق و ضد آب، حفظ خشکی بدن و جلوگیری از خیس‌شدن لباس‌ها، تغذیه مناسب، حرکت مداوم، صعود به‌صورت گروهی و بررسی پیش‌بینی هوا قبل از صعود توصیه می‌شود.
در صورتی که به هر دلیلی دچار هیپوترمی در کوهنوردی شدید، موارد زیر را انجام دهید:
- گرم‌کردن تدریجی بدن: فرد را به مکانی گرم منتقل کنید و لباس‌های خیس او را عوض کنید
- نوشیدنی گرم: به فرد نوشیدنی گرم و شیرین بدهید؛ به‌شرطی که هوشیار باشد
- ماساژ آرام: ماساژ آرام اندام‌های بدن به افزایش گردش خون کمک می‌کند
- تماس با امداد: در اسرع وقت با امداد کوهستان تماس بگیرید
یادتان باشد که هیپوترمی، یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به اقدام سریع دارد. اگر به هیپوترمی مشکوک شدید، بدون اتلاف وقت اقدام به درمان کنید.
خرید تجهیزات کوهنوردی از فروشگاه اورامان شاپ
در این مطلب درباره خطرات کوهنوردی و نحوه مقابله با آن‌ها صحبت کردیم و دانستیم اگر تجهیزات کوهنوردی مناسب همراه داشته باشید، از خطرات کوهنوردی تا حد زیادی در امان خواهید بود. اورامان شاپ یکی از فروشگاه‌های معتبر در زمینه فروش تجهیزات کوهنوردی و کمپینگ در ایران است. اورامان شاپ با ارائه طیف گسترده‌ای از محصولات باکیفیت، به یکی از فروشگاه‌های اصلی علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی تبدیل شده است. برای خرید تجهیزات کوهنوردی ایمن، باکیفیت و خوش‌قیمت به فروشگاه اورامان شاپ مراجعه کنید.