وبلاگ آموزشی
ساج چیست و چه کاربردی دارد؟
اردیبهشت
در اعماق تاریخ آشپزی، جایی که دود آتش با عطر ادویه‌ها در هم می‌آمیزد، ظرفی ساده، اما شگفت‌انگیز به نام ساج خودنمایی می‌کند. این صفحه فلزی گرد، که از دیرباز در خانه‌ها و عشایر خاورمیانه و آسیای مرکزی به عنوان یک ابزار پخت‌وپز ضروری شناخته می‌شده، دروازه‌ای به دنیای طعم‌های اصیل و بی‌نظیر می‌گشاید.
ساج فراتر از یک ظرف آشپزی، حامل میراثی غنی از سنت و فرهنگ است. در گذر زمان، این صفحه فلزی شاهد طبخ انواع غذاها، از نان‌های گرم و ترد گرفته تا کباب‌های لذیذ و سبزیجات معطر، بوده است. ساج با سادگی و کارایی خود، قلب آشپزها را تسخیر کرده و به آن‌ها امکان می‌دهد تا با شعله‌های آتش و خلاقیت خود، شاهکارهای آشپزی خلق کنند.
در این بلاگ، سفری به دنیای ساج خواهیم داشت و می‌فهمیم که ظرف ساج چیست و چه کاربردهایی دارد.
ظرف ساج چیست؟
به عنوان سوال اول باید توضیح دهیم که: «ظرف ساج چیست؟» ساج یکی از ظروف پخت‌وپز ته‌گرد فلزی است که از آن برای سرخ‌کردن، پخت‌وپز و کباب‌کردن انواع مواد غذایی استفاده می‌شود. ساج‌ها معمولا از چدن، فولاد یا سفال ساخته می‌شوند و می‌توان از آن‌ها بر روی اجاق گاز، پیک‌نیک یا آتش روباز استفاده کرد.
قدمت ساج به هزاران سال پیش و به منطقه خاورمیانه می‌رسد. در حال حاضر، ساج در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز به عنوان یک ظرف آشپزی سنتی محبوب است.
ساج‌ها در اشکال و اندازه‌های مختلفی موجود هستند، اما معمولا قطری بین 30 تا 60 سانتی‌متر دارند. سطح صاف ساج برای پخت یکنواخت غذا ایده‌آل است و لبه‌های بلند آن از پرت‌شدن روغن یا غذا جلوگیری می‌کند.
ساج‌ها برای پخت‌وپز انواع غذاهای مختلفی، از جمله غذاهای زیر به کار برده می‌شوند:
- نان: ساج، سنتی‌ترین روش برای پخت نان در بسیاری از بخش‌های خاورمیانه است. خمیر نان را به صورت نازک روی ساج داغ پهن می‌کنند و نان در عرض چند دقیقه پخته می‌شود
- گوشت: ساج برای کباب‌کردن انواع گوشت، مانند مرغ، گوسفند، گاو و ماهی عالی است
- سبزیجات: می‌توان از ساج برای سرخ‌کردن یا کباب‌کردن انواع سبزیجات، مانند پیاز، فلفل‌دلمه‌ای، قارچ و سیب‌زمینی استفاده کرد
- تخم‌مرغ: املت و نیمرو از جمله غذاهای محبوب قابل‌پختن در ساج هستند
- پنیر: پنیر کبابی روی ساج، یک میان‌وعده یا پیش‌غذای خوشمزه و آسان خواهد بود
استفاده از ساج مزایای زیادی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- پخت‌وپز سریع و آسان: ساج به‌سرعت گرم می‌شود و غذا را به طور یکنواخت می‌پزد
- طعم دلچسب: پخت‌وپز روی ساج، طعم دودی و خوشمزه‌ای به غذا می‌دهد
- تنوع: از ساج می‌توان برای پخت‌وپز انواع غذاها استفاده کرد
- قابلیت حمل: ساج‌ها معمولا سبک و قابل‌حمل هستند و به راحتی می‌توان از آن‌ها در پیک‌نیک یا کمپینگ استفاده کرد
- تمیز کردن آسان: ساج‌ها را به راحتی می‌توان با آب گرم و صابون شست
اگر به دنبال یک ظرف پخت‌وپز سنتی و همه‌کاره هستید، ساج، انتخابی عالی محسوب می‌شود. ساج‌ها برای آشپزی در خانه، پیک‌نیک یا کمپینگ، ایده‌آل هستند و به شما کمک می‌کنند تا غذاهای خوشمزه و سالمی را به‌راحتی و به سرعت بپزید.
انواع ظرف ساج
پس از توضیح اینکه ظرف ساج چیست، باید به این موضوع بپردازیم که ساج‌ها انواع مختلفی دارند. رایج‌ترین نوع دسته‌بندی ساج بر اساس جنس آن است که در ادامه به برخی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
ساج چدنی
ساج چدنی، محبوب‌ترین نوع ساج است. دوام زیادی دارد و در برابر حرارت مقاوم است. این نوع ساج، گرما را به طور یکنواخت پخش می‌کند و برای پخت‌وپز انواع غذاها ایده‌آل است. ساج چدنی معمولا سنگین‌تر از سایر انواع ساج‌هاست. این نوع ساج، ممکن است زنگ بزند؛ بنابراین باید مرتبا از آن‌ها مراقبت و نگهداری کرد.
ساج فولادی
ساج فولادی، سبک‌تر از ساج چدنی است؛ سریع‌تر گرم می‌شود و برای پخت‌وپز غذاهای سریع مانند استیک یا سبزیجات مناسب است. ساج فولادی ممکن است به اندازه ساج چدنی بادوام نباشد. در ضمن نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری دارد تا از زنگ‌زدگی آن جلوگیری شود.
ساج سفالی
ساج سفالی، گزینه‌ای سنتی است که برای پخت نان و غذاهای ظریف مانند تخم‌مرغ و پنیر ایده‌آل است. ساج سفالی به طور یکنواخت، گرما را پخش می‌کند و طعم دودی به غذا می‌دهد. این نوع ساج، شکننده است و نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری دارد تا ترک نخورد.
ساج سنگی
ساج سنگی، گزینه‌ای جدید و مدرن است که از سنگ‌های طبیعی، مانند گرانیت یا مرمر ساخته می‌شود. ساج سنگی بسیار بادوام بوده و در برابر حرارت مقاوم است؛ گرما را به طور یکنواخت پخش می‌کند و برای پخت‌وپز انواع غذاها ایده‌آل است. این نوع ساج، سنگین‌ترو نیز گران‌تر از سایر انواع آن است.
علاوه بر نوع جنس، ساج‌ها را می‌توان بر اساس شکل و اندازه نیز دسته‌بندی کرد که عبارت‌اند از:
- ساج گرد: رایج‌ترین شکل ساج بوده و برای پخت‌وپز انواع غذاها مناسب است
- ساج مستطیلی: برای پخت‌وپز غذاهای بزرگتر مانند مرغ یا ماهی ایده‌آل است
- ساج مربعی: برای پخت‌وپز غذاهایی با سطح صاف، مانند پنکیک یا املت مناسب است
انتخاب نوع ساج مناسب به نیازها و ترجیحات شما بستگی دارد.
طرز نصب ساج و استفاده از ساج
ساج‌های چدنی و فولادی معمولا نیازی به نصب ندارند. بنابراین آن‌ها را می‌توانید به سادگی روی اجاق گاز مسافرتی، پیک‌نیک یا آتش باز قرار دهید و گرم کنید؛ اما ساج‌های سفالی و سنگی ممکن است نیاز به مونتاژ داشته باشند. بنابراین دستورالعمل‌های سازنده را برای جزئیات بیشتر دنبال کنید.
نکات کلی که برای استفاده از ساج باید مد نظر قرار دهید، شامل موارد زیر است:
- قبل از اولین بار استفاده از ساج، آن را با روغن چرب کنید
- این کار به ایجاد سطح نچسب کمک می‌کند
- ساج را روی حرارت ملایم گرم کنید
- از حرارت زیاد خودداری کنید، زیرا ممکن است غذا بسوزد یا ساج آسیب ببیند
- از ظروف فلزی برای هم‌زدن غذا روی ساج استفاده نکنید. این کار به سطح ساج آسیب می‌رساند
- از قاشق‌های چوبی یا پلاستیکی برای هم‌زدن غذا استفاده کنید
- هنگام استفاده از ساج روی آتش باز مراقب باشید
- از دستکش‌های مخصوص فر استفاده کنید تا از سوختن دستتان جلوگیری کنید
- بعد از استفاده، ساج را با آب گرم و صابون بشویید و کاملا خشک کنید
در ضمن هر کدام از ظرف‌ها با جنس‌های مختلف، راهکارهای مراقبتی خودشان را دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
ساج چدنی
طرز استفاده از ساج چدنی برای اولین بار به این صورت است که قبل از گرم‌کردن، ساج را با یک لایه نازک روغن چرب کنید؛ ساج را روی حرارت ملایم به مدت 10 الی 15 دقیقه گرم کنید و سپس حرارت را به متوسط افزایش دهید و به پخت‌وپز ادامه دهید.
هنگامی که از ساج استفاده نمی‌کنید، آن را با یک لایه نازک روغن چرب کنید تا از زنگ‌زدگی جلوگیری شود.
ساج فولادی
قبل از گرم‌کردن، ساج را با یک لایه نازک روغن چرب کنید؛ ساج را روی حرارت ملایم به مدت 5 الی 10 دقیقه گرم کنید؛ سپس حرارت را به متوسط افزایش دهید و به پخت‌وپز ادامه دهید.
برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، ساج را بعد از هر بار استفاده با آب گرم و صابون بشویید و کاملا خشک کنید.
ساج سفالی
قبل از اولین بار استفاده، ساج را به مدت 24 ساعت در آب خیس کنید؛ سپس ساج را با روغن چرب کنید و در فر با دمای 150 درجه سانتیگراد به مدت 1 ساعت گرم کنید. از ساج روی حرارت ملایم استفاده کنید.
در ضمن از شوینده‌های قوی برای شستن ساج استفاده نکنید، زیرا ممکن است به لعاب آن آسیب برساند.
ساج سنگی
قبل از اولین بار استفاده، ساج را با روغن چرب کنید؛ آن را روی حرارت ملایم به مدت 10 الی 15 دقیقه گرم کنید؛ سپس، حرارت را به متوسط افزایش داده و به پخت‌وپز ادامه دهید.
از شوینده‌های قوی برای شستن ساج استفاده نکنید، زیرا ممکن است به سنگ آن آسیب برساند.
با رعایت این نکات ساده، می‌توانید از ساج خود برای سال‌های متمادی استفاده کنید و غذاهای خوشمزه و سالمی را بپزید!
نحوه شست‌وشوی ساج
پس از اینکه دانستید ظرف ساج چیست، حالا باید طرز شستن آن را نیز یاد بگیرید. نحوه شست‌وشوی هر ساج به نوع جنس آن بستگی دارد. اما به طور کلی برای شست‌وشوی ظرف ساج باید:
- بعد از استفاده، ساج را از روی حرارت بردارید و بگذارید خنک شود
- زباله‌های باقی‌مانده غذا را با دستمال کاغذی یا برس مخصوص پاک کنید
- ساج را با آب گرم و صابون ملایم بشویید
- از شوینده‌های قوی یا اسیدی استفاده نکنید، زیرا ممکن است به سطح ساج آسیب برساند
- ساج را با آب تمیز بشویید و کاملا خشک کنید
- برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، ساج را با یک لایه نازک روغن چرب کنید
در هنگام شستن ساج، بهتر است نکات کلی زیر را رعایت کنید:
- هرگز ساج داغ را در آب سرد فرو نکنید، زیرا ممکن است ترک بخورد
- از سیم‌های ظرفشویی یا اسکاج‌های زبر برای شستن ساج استفاده نکنید، زیرا ممکن است به سطح آن آسیب برساند
- ساج را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید
- هرگز ساج را در ماشین ظرفشویی نگذارید
- اگر از ساج برای مدت طولانی استفاده نمی‌کنید، آن را با یک لایه ضخیم روغن چرب کنید و در پلاستیک بپیچید تا از زنگ زدگی جلوگیری شود
با رعایت این نکات ساده، می‌توانید از ساج خود برای سال‌های متمادی استفاده کنید.
نکات اضافی برای نگهداری از انواع مختلف ساج:
در ضمن اگر ساج چدنی شما زنگ‌زده است، می‌توانید از سرکه سفید برای پاک‌کردن زنگ‌زدگی استفاده کنید. برای جلوگیری از زنگ‌زدگی ساج فولادی، ظرف را همیشه با یک لایه نازک روغن چرب کنید. در ضمن می‌توانید از سمباده برای پاک‌کردن زنگ‌زدگی استفاده کنید.
با مراقبت و نگهداری صحیح، ساج شما می‌تواند برای سال‌های متمادی، منبعی برای پخت‌وپز غذاهای خوشمزه و سالم باشد.
انتخاب ساج مناسب
بهترین نوع ساج را نمی‌توان به طور قطعی انتخاب کرد، زیرا انتخاب ساج مناسب برای شما به نیازها و ترجیحاتتان بستگی دارد. بنابراین در ادامه به چند نکته برای انتخاب ساج مناسب اشاره می‌کنیم:
- نوع جنس
- شکل و اندازه؛ شامل گرد که رایج‌ترین شکل ساج بوده و برای پخت‌وپز انواع غذاها مناسب است؛ مستطیلی برای پخت‌وپز غذاهای بزرگتر مانند مرغ یا ماهی ایده‌آل است؛ و مربعی برای پخت‌وپز غذاهایی با سطح صاف مانند پنکیک یا املت خوب است
- بودجه
در ضمن یادتان باشد که:
- اگر به تازگی دانسته‌اید ظرف ساج چیست و برای اولین بار از ساج استفاده می‌کنید، ساج چدنی یا فولادی را انتخاب کنید
- اگر به دنبال ساجی هستید که سبک‌تر باشد، ساج فولادی را انتخاب کنید
- اگر می‌خواهید از ساج برای پخت نان و غذاهای ظریف استفاده کنید، ساج سفالی را انتخاب کنید
- اگر به دنبال ساجی هستید که بادوام و مقاوم در برابر حرارت باشد، ساج سنگی را انتخاب کنید
هنگام استفاده از ظرف ساج، به منظور رعایت نکات ایمنی، هنگام استفاده از ساج روی آتش باز، مراقب باشید و از دستکش‌های مخصوص فر استفاده کنید تا از سوختن دستتان جلوگیری کنید. در ضمن ساج را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
سخن آخر
در این مطلب توضیح دادیم که ظرف ساج چیست و چه کاربردهایی دارد. ظرف ساج به انواع مختلف چدنی، سنگی، سفالی و غیره تقسیم می‌شود. اگر قصد خرید ظرف ساج را دارید، می‌توانید به فروشگاه اینترنتی اورامان شاپ مراجعه کنید و ظرف ساج مورد نیاز خود را پیدا کرده و با قیمت مناسب بخرید.
