کرامپون چیست؟ معرفی انواع کرامپون و روش صحیح استفاده از آن

کرامپون چیست؟ کرامپون کوهنوردی یا یخ‌شکن، ابزاری فلزی با شاخک‌های تیز است که به کفش کوهنوردی متصل می‌شود تا از لغزش روی سطوح یخی و برفی جلوگیری کند. کرامپون ها جزو لوازم کوهنوردی زمسنانی به شمار می روندو کرامپون‌ها در انواع سبک، آلپاین و تخصصی موجودند و بسته به نیاز و نوع فعالیت انتخاب می‌شوند. برای انتخاب کرامپون مناسب، نوع فعالیت، دشواری مسیر، شرایط آب‌وهوایی و نوع کفش را باید در نظر گرفت.

کرامپون چیست؟

کرامپون کوهنوردی چیست؟ کرامپون یا یخ‌شکن، وسیله‌ای فلزی است که با بند به زیر کفش کوهنوردی وصل می‌شود و شاخک‌های تیز فلزی دارد. این شاخک‌ها هنگام فرو رفتن در یخ و برف، اصطکاک ایجاد کرده و از لغزش فرد روی سطوح یخی و برفی جلوگیری می‌کنند.

سایت mountaineering.scot درباره کرامپون اینگونه نوشته است:

A crampon is a traction device attached to the base of your boot to aid travel in winter conditions. There are different types of crampons for different uses. They’re an important investment, so make sure you buy wisely and get something designed for the job you want them to do and compatible with your boots.

کرامپون دستگاهی است که به پایه بوت شما متصل می‌شود تا در شرایط زمستانی به حرکت شما کمک کند. انواع مختلفی از کرامپون‌ها برای استفاده‌های مختلف وجود دارند. کرامپون‌ها یک سرمایه‌گذاری مهم هستند، بنابراین مطمئن شوید که به‌طور هوشمندانه خرید می‌کنید و چیزی را انتخاب می‌کنید که برای کاری که می‌خواهید انجام دهید طراحی شده و با بوت‌های شما سازگار باشد.

انواع کرامپون

کرامپون کوهنوردی در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هرکدام کاربردهای خاص خودشان را دارند. رایج‌ترین انواع کرامپون کوهنوردی عبارت‌اند از:

• کرامپون سبک: این کرامپون‌ها برای پیاده‌روی و کوهنوردی در زمین‌های یخبندان یا برفی ملایم طراحی شده‌اند، معمولا 10 یا 12 نقطه دارند و نسبتا سبک و انعطاف‌پذیر هستند
• کرامپون آلپاین: این کرامپون‌ها برای کوهنوردی و یخ‌نوردی در زمین‌های یخبندان و برفی طراحی شده‌اند، معمولا 12 یا 14 نقطه دارند و از کرامپون‌های سبک، محکم‌تر و سفت‌تر هستند
• کرامپون تخصصی: این کرامپون‌ها برای فعالیت‌های تخصصی، مانند یخ‌نوردی و اسکی روی صخره طراحی شده‌اند، معمولا 16 یا 18 نقطه یا بیشتر دارند و برای ارائه حداکثر کشش و ثبات در زمین‌های یخبندان و برفی دشوار مناسب هستند.

نحوه بستن کرامپون

فرآیند نصب کرامپون کوهنوردی روی کفش‌ها چندان دشوار نیست، اما نیاز به دقت دارد. زیرا باید مطمئن شوید که کرامپون‌ها به‌درستی جا افتاده‌اند و در حین راه‌رفتن یا کوهنوردی در یخ و برف ثبات دارند.

مراحل بستن کرامپون عبارت‌اند از:

1- آماده‌سازی

• قبل از شروع، مطمئن شوید که کرامپون‌هایتان مناسب نوع کفش شما هستند
• کرامپون‌ها را روی زمین صاف قرار دهید و دستورالعمل‌های سازنده را بررسی کنید
• کفش‌های خود را تمیز و خشک کرده و بندهایش را باز کنید

2- اتصال بندهای اولیه

• بندهای اولیه کرامپون را به قسمت جلویی و پاشنه کفش خود وصل کنید
• مطمئن شوید که بندها محکم هستند، اما خیلی سفت نباشند

3- تنظیم موقعیت

• کرامپون را روی کفش خود قرار دهید و آن را طوری تنظیم کنید که شاخک‌های آن زیر کفش شما قرار بگیرند
• موقعیت کرامپون را طوری تنظیم کنید که پای شما در آن راحت باشد و انگشتان شما به جلوی کفش برخورد نکند

4- محکم‌کردن بندها

• بندهای ثانویه کرامپون را به طور متقاطع از زیر کفه کفش خود عبور دهید
• بندها را محکم بکشید تا کرامپون به‌طور ایمن در جای خود قرار گیرد
• اطمینان حاصل کنید که تمام بندها به‌طور یکنواخت سفت شده‌اند

5- بررسی نهایی

• کرامپون را با دست خود بکشید تا از محکم‌بودن آن مطمئن شوید
• چند قدم راه بروید تا مطمئن شوید که کرامپون‌ها راحت هستند و در جای خود قرار دارند
• در صورت نیاز، بندها را دوباره تنظیم کنید

کرامپون اتوماتیک

نوعی کرامپون کوهنوردی به نام کرامپون اتوماتیک وجود دارد که برای استفاده، نیازی به بستن بندها به‌صورت دستی نیست. کرامپون‌های اتوماتیک معمولا از یک صفحه فلزی با شاخک‌های فلزی تیز تشکیل شده‌اند که به یک مکانیزم فنری متصل می‌شوند. این مکانیزم به کاربر اجازه می‌دهد تا کرامپون را با فشار دادن پا به داخل آن فعال کند.

دو نوع اصلی کرامپون اتوماتیک وجود دارد:

• کرامپون نیمه‌اتوماتیک: این کرامپون‌ها به یک لبه در قسمت جلویی کفش کوهنوردی متصل می‌شوند
• کرامپون تمام‌اتوماتیک: این کرامپون‌ها هم به لبه جلویی و هم به پاشنه کفش کوهنوردی متصل می‌شوند

کرامپون‌های اتوماتیک، مزایا و معایب خاص خودشان را دارند.

مزایای کرامپون‌های اتوماتیک

• استفاده آسان: کرامپون‌های اتوماتیک را می‌توان بدون نیاز به بند به‌راحتی نصب و جدا کرد
• امنیت: مکانیزم فنری، کرامپون‌ها را در جای خود قفل کرده و از شل‌شدن آن‌ها در حین استفاده جلوگیری می‌کند
• تنظیم‌پذیری: کرامپون‌های اتوماتیک را می‌توان برای تناسب با انواع مختلف کفش‌های کوهنوردی تنظیم کرد

معایب کرامپون‌های اتوماتیک

• قیمت زیاد: کرامپون‌های اتوماتیک معمولا گران‌تر از کرامپون‌های بندی هستند
• سنگینی: کرامپون‌های اتوماتیک معمولا سنگین‌تر از کرامپون‌های بندی هستند
• پیچیده بودن: مکانیزم فنری کرامپون‌های اتوماتیک، پیچیده‌تر از بندهای کرامپون‌های بندی است و معمولا به نگهداری بیشتری نیاز دارد

انتخاب کرامپون اتوماتیک مناسب

هنگام انتخاب کرامپون اتوماتیک، مهم است که نوع فعالیتی را که انجام می‌دهید، دشواری زمین و شرایط آب‌وهوایی را در نظر بگیرید. در ضمن باید کفش‌های خود را در نظر بگیرید، زیرا برخی کرامپون‌های اتوماتیک فقط با انواع خاصی از کفش‌ها سازگار هستند.

یادتان باشد که هنگام استفاده از کرامپون‌های اتوماتیک، احتیاط کنید. از کرامپون خود برای راه‌رفتن روی سطوح سخت، مانند سنگ یا بتن استفاده نکنید، زیرا ممکن است به آن‌ها آسیب وارد شود. در ضمن، مراقب باشید که با کرامپون خود به افراد یا اشیای دیگر برخورد نکنید.

ویژگی‌های کرامپون

همانطور که پیشتر گفتیم، کرامپون‌ها ابزاری هستند که به کفش‌های کوهنوردی متصل می‌شوند و برای افزایش کشش در سطوح یخی یا برفی طراحی شده‌اند. مهم‌ترین ویژگی‌های کرامپون کوهنوردی عبارت‌اند از:

• تعداد شاخک‌ها: تعداد شاخک‌های کرامپون، نشان‌دهنده میزان کشش آن‌هاست. کرامپون‌های سبک معمولا 10 تا 12 شاخک دارند، در حالی که کرامپون‌های تخصصی ممکن است 18 شاخک یا بیشتر داشته باشند
• نوع شاخک‌ها: شاخک‌های کرامپون‌ها، انواع مختلفی دارد؛ از جمله شاخک‌های نوک‌تیز، شاخک‌های دندانه‌دار و شاخک‌های T شکل. نوع شاخک مناسب برای شما به نوع فعالیتی که انجام می‌دهید، بستگی دارد
• مواد سازنده: کرامپون‌ها معمولا از فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. فولاد ضد زنگ بادوام‌تر، اما سنگین‌تر است. آلومینیوم، سبک‌تر است، اما به اندازه فولاد ضد زنگ بادوام نیست
• نوع اتصال: کرامپون‌ها به سه نوع اصلی کرامپون‌های بندی، اتوماتیک و نیمه‌اتوماتیک تقسیم می‌شوند در کرامپون بندی، بند به کفش‌ها، در کرامپون نیمه‌اتوماتیک به لبه جلویی کفش و در کرامپون تمام‌اتوماتیک، هم به لبه جلویی و هم به پاشنه کفش متصل می‌شود
• وزن: وزن کرامپون‌ها از 300 گرم تا یک کیلو یا بیشتر متغیر است. کرامپون‌های سبک‌تر برای پیاده‌روی و کوهنوردی در زمین‌های یخبندان یا برفی ملایم مناسب هستند، در حالی که کرامپون‌های سنگین‌تر برای کوهنوردی و یخ‌نوردی در زمین‌های یخبندان و برفی دشوار به کار می‌آیند
• قیمت: قیمت کرامپون کوهنوردی از 500 هزار تا 5 میلیون تومان یا بیشتر متغیر است

علاوه بر این ویژگی‌ها، کرامپون کوهنوردی ممکن است ویژگی‌های دیگری نیز داشته باشد، مانند:

• صفحات ضد لغزش: این صفحات به جلوگیری از لغزش کرامپون روی سطوح سخت کمک می‌کنند
• سیستم‌های ضد یخ: ضد یخ‌ها قطعات پلاستیکی یا لاستیکی کوچکی هستند که در زیر شاخک‌ها قرار می‌گیرند و از یخ‌زدن آن‌ها در سطوح یخی یا برفی جلوگیری می‌کنند
• کیسه‌های حمل: این کیسه‌ها برای حمل و نگهداری کرامپون شما مفید هستند

به نقل از سایت trekitt.co.uk درباره ویژگی کرامپون ها:

Crampons have a front section and a heel section, joined by a bar in the middle. The more flexible the bar, the better suited to walking it is. The stiffer the bar, the better suited to climbing it is. These bars have holes which allow adjustability for accommodating different sized boots.

کرامپون‌ها از دو بخش تشکیل شده‌اند: بخش جلویی و پاشنه‌ای، که توسط یک میله در وسط به هم متصل می‌شوند. هرچه این میله انعطاف‌پذیرتر باشد، کرامپون برای راه‌پیمایی مناسب‌تر است. در مقابل، هرچه میله سفت‌تر باشد، برای صعود و کوهنوردی فنی بهتر عمل می‌کند. این میله‌ها دارای سوراخ‌هایی هستند که امکان تنظیم و تطبیق با اندازه‌های مختلف کفش را فراهم می‌کنند.

اجزای کرامپون

هر کرامپون کوهنوردی از چندین بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام وظیفه خاص خود را دارند. اجزای اصلی کرامپون کوهنوردی عبارت‌اند از:

• صفحه اصلی: صفحه اصلی کرامپون از جنس فلز، معمولا فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم) تشکیل شده و تمام اجزای دیگر کرامپون به آن متصل می‌شوند.
• شاخک‌ها: شاخک‌ها مهم‌ترین بخش کرامپون هستند و از جنس فلز سخت، معمولا فولاد) ساخته شده‌اند. شاخک‌ها در زیر صفحه اصلی قرار دارند و وظیفه آن‌ها ایجاد کشش و اصطکاک در سطوح یخی یا برفی است. تعداد، شکل و اندازه شاخک‌ها، بسته به نوع کرامپون و نوع فعالیتی که برای آن استفاده می‌شود، متفاوت است.
• بندها یا سیستم اتصال: بندها یا سیستم اتصال، کرامپون را به کفش کوهنوردی وصل می‌کنند. بندها و سیستم‌های اتصال، انواع مختلفی دارند؛ از جمله بندهای ساده، بندهای تسمه‌ای، سیستم‌های نیمه‌اتوماتیک و سیستم‌های تمام‌اتوماتیک. نوع بند یا سیستم اتصال مناسب به نوع کفش شما و نوع فعالیتی که انجام می‌دهید، بستگی دارد.

مزایای استفاده از کرامپون

استفاده از کرامپون کوهنوردی، مزایای متعددی دارد که عبارت‌ند از:

افزایش ایمنی

کرامپون‌ها با افزایش کشش، به شما کمک می‌کنند تا در سطوح لغزنده تعادل خود را حفظ کنید و خطر سقوط را کاهش دهید. این امر به‌ویژه در زمین‌های یخبندان یا برفی که شیب‌دار یا ناهموار هستند، مهم است.

افزایش سرعت

کرامپون‌ها به شما کمک می‌کنند تا به‌صورت سریع‌تر و کارآمدتری در زمین‌های یخبندان یا برفی حرکت کنید. به این دلیل که به شما امکان می‌دهند تا گام‌های بلندتری بردارید و بدون نگرانی از لیز خوردن، با اطمینان بیشتری راه بروید.

کاهش خستگی

کرامپون‌ها گام‌های شما را باثبات‌تر کرده و در نتیجه به کاهش خستگی پاها و عضلات کمک می‌کنند. این امر به‌ویژه در پیاده‌روی‌های طولانی یا کوهنوردی در زمین‌های یخبندان یا برفی مهم است.

دسترسی به مسیرهای جدید

کرامپون‌ها به شما امکان می‌دهند تا به مسیرهایی دسترسی پیدا کنید که در غیر این صورت به دلیل یخ یا برف غیرقابل‌عبور هستند. این ویژگی، دنیای جدیدی از فرصت‌های تفریحی و اکتشافی را برای شما باز می‌کند.

علاوه بر مزایای ذکر شده، کرامپون کوهنوردی از کفش‌های شما در برابر سایش و پارگی ناشی از یخ و برف نیز محافظت می‌کند.

نحوه گام‌برداری با کرامپون کوهنوردی

قبل از متصل کردن کرامپون حتما شستن کفش کوهنوردی را مد نظر قرار دهید. راه‌رفتن با کرامپون کوهنوردی، کمی با راه‌رفتن معمولی متفاوت است. بنابراین در ادامه به شما خواهیم گفت که چگونه همراه با کرامپون، ایمن و کارآمد گام بردارید.

گام‌های کوتاه بردارید

هنگام استفاده از کرامپون، مهم است که گام‌های کوتاه‌تر از حد معمول بردارید. به این دلیل که شاخک‌های کرامپون به شما کشش اضافی ارائه می‌دهند و باعث می‌شوند که پای شما بیشتر از حد معمول به جلو حرکت کنند. برداشتن گام‌های کوتاه به شما کمک می‌کند تا تعادل خود را حفظ کرده و از افتادن جلوگیری کنید.

پاشنه خود را بلند کنید

هنگام بلند کردن پا از زمین، پاشنه خود را کمی بیشتر از حد معمول بلند کنید. این کار از گیر کردن شاخک‌های کرامپون در زمین جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود که زمین نخورید.

به طور مسطح روی زمین پا بگذارید

هنگام گذاشتن پا روی زمین، سعی کنید تمام کف پای خود را به طور مسطح روی زمین قرار دهید. این کار به توزیع وزن شما به‌طور یکنواخت و حفظ تعادل کمک می‌کند.

از لبه پاهای خود استفاده کنید

به‌جای اینکه از کل پای خود برای گام‌برداری استفاده کنید، سعی کنید با لبه‌های پاهای خود به زمین بیاورید. این کار کنترل شما را بیشتر می‌کند و کشش بیشتری ارائه می‌دهد.

مراقب باشید

هنگام راه‌رفتن با کرامپون کوهنوردی، مراقب اطراف خود باشید و از برخورد با افراد یا اشیای دیگر خودداری کنید. شاخک‌های کرامپون تیز هستند و به‌راحتی به چیزها آسیب می‌رسانند.

از باتوم کوهنوردی استفاده کنید

استفاده از باتوم کوهنوردی به تعادل و ثبات شما کمک می‌کند؛ به‌خصوص در زمین‌های ناهموار یا لغزنده.

تمرین کنید

قبل از رفتن به کوه یا پیاده‌روی، حتما نحوه استفاده از کرامپون کوهنوردی را در مکانی امن تمرین کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا با شیوه راه‌رفتن با کرامپون آشنا شوید و یاد بگیرید که چگونه با خیال راحت قدم بردارید.

هنگام استفاده از کرامپون کوهنوردی، نکات زیر را فراموش نکنید:

• نوع گام‌برداری شما ممکن است بسته به نوع زمین و شیب آن کمی متفاوت باشد؛ اگر در زمین‌های عمیق یا نرم راه می‌روید، بهتر است گام‌های خود را حتی کوتاه‌تر بردارید
• در هنگام فرود از شیب‌ها، احتیاط بیشتری به خرج دهید و مراقب باشید که لیز نخورید
• بعد از استفاده، کرامپون خود را تمیز و خشک کنید تا از زنگ‌زدگی آن‌ها جلوگیری شود
• قبل از بیرون‌رفتن، نحوه استفاده از کرامپون خود را تمرین کنید
• مطمئن شوید که کرامپون‌های شما به‌درستی روی کفش‌هایتان نصب شده‌اند
• هنگام راه‌رفتن روی سطوح یخبندان یا برفی، با احتیاط قدم بردارید
• قبل از خرید کرامپون، حتما آن‌ها را روی کفش‌های خود امتحان کنید تا مطمئن شوید که کاملا مناسب هستند و بهترین کرامپون کوهنوردی را برای خود انتخاب کرده‌اید
• بررسی کنید که کرامپون‌ها دارای گواهی‌نامه‌های ایمنی، مانند CE یا UIAA باشند
• دستورالعمل‌های سازنده در مورد نحوه استفاده و مراقبت از کرامپون را به‌دقت مطالعه کنید

با رعایت این نکات می‌توانید با خیال راحت و اطمینان با کرامپون در زمین‌های یخبندان یا برفی حرکت کنید.

انتخاب کرامپون کوهنوردی مناسب

اگر قصد خرید کرامپون کوهنوردی را دارید، باید بدانید که انتخاب کرامپون مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

نوع فعالیت

• پیاده‌روی و کوهنوردی: کرامپون‌های سبک با 10 تا 12 شاخک برای پیاده‌روی و کوهنوردی در زمین‌های یخبندان یا برفی ملایم مناسب هستند
• کوهنوردی و یخ‌نوردی: کرامپون‌های آلپاین با 14 تا 18 شاخک یا بیشتر برای کوهنوردی و یخ‌نوردی در زمین‌های یخبندان و برفی دشوار مناسب هستند
• اسکی روی صخره و یخ‌نوردی تخصصی: کرامپون‌های تخصصی با شاخک‌های متعدد و طراحی خاص برای فعالیت‌های تخصصی، مانند اسکی روی صخره و یخ‌نوردی طراحی شده‌اند

دشواری زمین

• زمین‌های آسان: کرامپون‌های سبک با شاخک‌های کوتاه‌تر برای زمین‌های آسان و شیب‌های ملایم مناسب هستند
• زمین‌های دشوار: کرامپون‌های آلپاین با شاخک‌های بلندتر و تیزتر برای زمین‌های دشوار و شیب‌های تند مناسب هستند

شرایط آب‌وهوایی

• دمای سرد: کرامپون‌های فولادی، بادوام‌تر هستند و در دماهای سرد عملکرد بهتری دارند
• دمای معتدل: کرامپون‌های آلومینیومی، سبک‌تر و برای دماهای معتدل مناسب هستند

نوع کفش

• کفش کوهنوردی: کرامپون‌های مختلفی با انواع سیستم‌های اتصال برای انواع مختلف کفش مناسب کوهنوردی موجود است.
• چکمه‌های اسکی: برای چکمه‌های اسکی کرامپون‌های مخصوصی وجود دارد

خرید کرامپون از فروشگاه اورامان شاپ

فروشگاه اورامان شاپ یکی از بهترین فروشگاه اینترنتی لوازم کوهنوردی در ایران است که انواع تجهیزات کوهنوردی و طبیعت‌گردی، از جمله کرامپون کوهنوردی را به فروش می‌رساند. از آن‌جا که کرامپون، یکی از مهم‌ترین ابزارهای فنی کوهنوردی محسوب می‌شود، اگر قصد ورود به این ورزش را دارید، باید حتما کرامپون مناسب خود را تهیه کنید.

برای خرید کرامپون کوهنوردی مناسب می‌توانید از کارشناسان فروشگاه اورامان شاپ کمک بگیرید. همچنین دعوت می کنیم تا  مقاله گتر کوهنوردی چیست را نیز مطالعه نمایید.

سوالات متداول

1- کرامپون کوهنوردی چیست؟

کرامپون یا یخ‌شکن، وسیله‌ای فلزی است که با بند به زیر کفش کوهنوردی وصل می‌شود و شاخک‌های تیز فلزی دارد. این شاخک‌ها هنگام فرو رفتن در یخ و برف، اصطکاک ایجاد کرده و از لغزش فرد روی سطوح یخی و برفی جلوگیری می‌کنند.

2- آیا می‌توان از کرامپون‌ها برای کوهنوردی در زمین‌های سنگی استفاده کرد؟

کرامپون‌ها عمدتاً برای استفاده در سطوح یخی و برفی طراحی شده‌اند و استفاده از آن‌ها روی زمین‌های سنگی یا صخره‌ای توصیه نمی‌شود. سنگ‌ها می‌توانند به شاخک‌های کرامپون آسیب بزنند و کارایی آن‌ها را کاهش دهند. بنابراین، برای زمین‌های سنگی بهتر است از ابزارهای دیگری مانند میخ‌های صخره‌ای یا پوتین‌های کوهنوردی مخصوص استفاده کنید.

3. چگونه باید اندازه کرامپون را برای کفش خود انتخاب کنم؟

انتخاب اندازه کرامپون به نوع کفش شما و همچنین نوع فعالیت کوهنوردی شما بستگی دارد. کرامپون‌های نیمه‌اتوماتیک و تمام‌اتوماتیک معمولاً با انواع خاصی از کفش‌ها سازگار هستند. پیش از خرید کرامپون، بهتر است بررسی کنید که کرامپون مناسب کفش‌های کوهنوردی شما باشد، به ویژه از نظر سیستم اتصال.

4. آیا استفاده از کرامپون به‌طور دائمی ایمن است یا نیاز به تنظیمات مجدد دارد؟

کرامپون‌ها باید به‌طور منظم چک شوند تا مطمئن شوید که به درستی و محکم به کفش‌ها متصل شده‌اند. تنظیمات اولیه کرامپون باید به‌دقت انجام شود و پس از آن، در طول مسیر، باید به‌طور دوره‌ای وضعیت آن‌ها بررسی شود. همچنین، کرامپون‌ها باید در شرایط مناسب نگهداری شوند تا از خرابی یا آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.