هیپوترمی چیست و چگونه جان شما را تهدید می‌کند؟ علائم و روش‌های درمان سریع

آیا تا به حال احساس کرده‌اید که انگار تمام استخوان‌های بدنتان یخ زده و توان حرکت‌کردن ندارید؟ این احساسی است که در شرایط هیپوترمی تجربه می‌شود. هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، یک وضعیت اورژانسی است که می‌تواند برای هر کسی در هر سنی اتفاق بیفتد. در این مطلب به‌طور کامل به موضوع انواع هیپوترمی می‌پردازیم؛ از انواع هیپوترمی، علل و عوامل خطر تا علائم و عوارض این بیماری و مهم‌تر از آن، روش‌های پیشگیری و درمان هیپوترمی. با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره این موضوع حیاتی به دست آورید و بدانید که علت هیپوترمی چیست.

هیپوترمی چیست؟

انواع هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، یک وضعیت اورژانسی است که در صورت عدم درمان به‌موقع ممکن است منجر به آسیب‌های جدی و حتی مرگ شود. زمانی که دمای مرکزی بدن به زیر 35 درجه سانتی‌گراد کاهش یابد، هیپوترمی رخ می‌دهد. این کاهش دما ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، اما به‌طور کلی زمانی اتفاق میفتد که بدن، گرما را سریع‌تر از آنکه بتواند تولید کند، از دست بدهد.

به نقل از سایت mayoclinic.org درباره هیپوترمی:

Hypothermia is a condition that occurs when core body temperature drops below 95 degrees Fahrenheit (35 degrees Celsius). It is a medical emergency. In hypothermia (hi-poe-THUR-me-uh), the body loses heat faster than it can produce heat, causing a dangerously low body temperature. Regular body temperature is around 98.6 degrees Fahrenheit (37 degrees Celsius).

هیپوترمی یک وضعیت است که زمانی رخ می‌دهد که دمای مرکزی بدن زیر 95 درجه فارنهایت (35 درجه سلسیوس) کاهش پیدا کند. این یک وضعیت اضطراری پزشکی است. در هیپوترمی (های-پو-ترمی-اِی-اِی)، بدن گرما را سریع‌تر از آن‌چه که می‌تواند تولید کند از دست می‌دهد، که باعث کاهش خطرناک دمای بدن می‌شود. دمای معمول بدن حدود 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سلسیوس) است.

انواع هیپوترمی

انواع هیپوترمی بر اساس میزان کاهش دمای بدن به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:

هیپوترمی خفیف

دمای بدن به 32 تا 35 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و علائم ان لرز شدید، سردی پوست، گیجی خفیف، کاهش هماهنگی حرکتی است.

هیپوترمی متوسط

دمای بدن به 28 تا 32 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و علائم آن توقف لرز، کاهش سطح هوشیاری، کند شدن ضربان قلب و تنفس است.

هیپوترمی شدید

دمای بدن به کمتر از 28 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و علائم آن از دست‌دادن هوشیاری، کاهش شدید ضربان قلب و تنفس و سفتی عضلات است.

هیپوترمی بر اساس سرعت بروز نیز به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

• هیپوترمی حاد: این نوع هیپوترمی به‌سرعت رخ می‌دهد، مانند افتادن در آب یخ یا قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض هوای بسیار سرد
• هیپوترمی مزمن: این نوع هیپوترمی به‌تدریج و طی مدت طولانی رخ می‌دهد، مانند بی‌خانمانی در هوای سرد

علت هیپوترمی چیست؟

هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، زمانی رخ می‌دهد که بدن، گرما را سریع‌تر از آنکه بتواند تولید کند، از دست بدهد. این وضعیت به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سرما: این مورد یکی از شایع‌ترین دلایل هیپوترمی است. چه در آب سرد بیفتید و چه در هوای سرد بمانید، بدن گرما را از دست می‌دهد
• لباس نامناسب: پوشیدن لباس‌های نازک یا نامناسب در هوای سرد، بدن را در معرض هیپوترمی قرار می‌دهد. بنابراین پوشیدن پوشاک کوهنوردی مناسب از ضروریات این ورزش محسوب می‌شود
• خیس‌شدن: لباس‌های خیس به‌سرعت گرما را از بدن می‌گیرند و خطر هیپوترمی را افزایش می‌دهند
• باد: باد سرعت از دست‌دادن گرما را افزایش می‌دهد
• رطوبت: رطوبت بالا، اثر سرما را تشدید می‌کند
• بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها، مانند دیابت، بیماری تیروئید و بیماری‌های قلبی، توانایی بدن در تنظیم دما را کاهش می‌دهند
• مصرف برخی داروها: برخی داروها، مانند مسکن‌ها و داروهای آرام‌بخش، توانایی بدن در تنظیم دما را کاهش می‌دهند
• سوءتغذیه: افرادی که سوءتغذیه دارند، انرژی کمتری برای تولید گرما خواهند داشت
• آسیب‌ها: آسیب‌هایی، مانند شکستگی استخوان‌ها یا سوختگی‌های شدید باعث کاهش دمای بدن می‌شوند
• سن: نوزادان و افراد مسن به دلیل سیستم تنظیم دمای ضعیف‌تر، بیشتر در معرض خطر هستند. بنابراین هیپوترمی در کودکان بیشتر رخ می‌دهد
• الکل و مواد مخدر: مصرف الکل و مواد مخدر باعث کاهش هوشیاری و توانایی بدن در احساس سرما می‌شود
• خستگی: خستگی باعث کاهش توانایی بدن در تولید گرما می‌شود

به نقل از سایت my.clevelandclinic.org  درباره علت بروز هیپوترمی:

Hypothermia occurs after exposure to cold, wet or windy conditions. When you’re exposed to cold, your body expends energy to keep you warm. Eventually, with continued exposure to cold temperatures, your body uses up its stored energy and your body temperature begins to fall. You’re not able to warm yourself back up. Symptoms will progress from mild to severe with prolonged exposure.

هیپوترمی زمانی رخ می‌دهد که فرد در معرض شرایط سرد، مرطوب یا بادخیز قرار می‌گیرد. هنگام قرار گرفتن در سرما، بدن برای گرم نگه‌داشتن خود انرژی مصرف می‌کند. اما با ادامه‌ی قرار گرفتن در دمای پایین، ذخایر انرژی بدن تمام می‌شود و دمای بدن شروع به کاهش می‌کند. در این حالت، فرد دیگر قادر به گرم‌کردن خود نخواهد بود. علائم هیپوترمی به‌تدریج از خفیف به شدید پیشرفت می‌کنند و با ادامه‌ی قرار گرفتن در سرما، شرایط می‌تواند بسیار خطرناک و حتی مرگبار شود.

علائم هیپوترمی

انواع هیپوترمی یا سرمازدگی علائم مختلفی دارد که با پیشرفت بیماری شدت می‌یابند.

علائم اولیه هیپوترمی

• لرز شدید: این یکی از اولین علائمی است که در بیشتر افراد دیده می‌شود
• خستگی و خواب‌آلودگی: فرد احساس خستگی مفرط می‌کند و تمایل به خوابیدن دارد
• لکنت زبان: صحبت‌کردن برای فرد دشوار می‌شود
• حرکات کند و ناهماهنگ: فرد نمی‌تواند به‌خوبی حرکت کند
• عدم تعادل: فرد در هنگام راه‌رفتن تلوتلو می‌خورد

علائم پیشرفته هیپوترمی

• کاهش دمای بدن: دمای بدن به زیر 35 درجه سانتی‌گراد می‌رسد
• پوست سرد و رنگ‌پریده: پوست به رنگ خاکستری یا آبی متمایل می‌شود
• تنفس و ضربان قلب کند
• گیجی و سردرگمی: توانایی تمرکز و تصمیم‌گیری کاهش می‌یابد
• از دست‌دادن حافظه و تمرکز
• خواب‌آلودگی شدید
• از دست‌دادن هوشیاری

در نوزادان، علائم هیپوترمی ممکن است متفاوت و شامل موارد زیر باشد:

• پوست سرد و رنگ‌پریده
• بی‌حالی و کم‌تحرکی
• مشکل در تغذیه
• تنفس سریع و سطحی

توجه داشته باشید که علائم هیپوترمی ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد و شدت آن‌ها به میزان کاهش دمای بدن بستگی دارد. اگر فکر می‌کنید که کسی دچار هیپوترمی شده است، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

عوارض هیپوترمی

هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، اگر به‌موقع درمان نشود، عوارض جدی و حتی کشنده‌ای به همراه خواهد داشت. این عوارض به دلیل آسیب به اندام‌ها و سیستم‌های مختلف بدن در اثر سرما رخ می‌دهند. عوارض هیپوترمی به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند.

• عوارض حاد: این عوارض بلافاصله پس از کاهش دمای بدن و در طول دوره هیپوترمی رخ می‌دهند
• عوارض دیررس: این عوارض ممکن است پس از بهبودی اولیه از هیپوترمی ظاهر شوند و به دلیل آسیب‌های دائمی به اندام‌ها ایجاد می‌شوند

عوارض حاد هیپوترمی

• آسیب به قلب: هیپوترمی می‌تواند باعث آریتمی قلبی یا همان نامنظم شدن ضربان قلب، کاهش فشار خون و در نهایت ایست قلبی شود
• آسیب به مغز: کاهش دمای مغز ممکن است منجر به گیجی، خواب‌آلودگی، تشنج و حتی کما شود
• آسیب به کلیه‌ها: هیپوترمی باعث کاهش جریان خون به کلیه‌ها و در نتیجه آسیب به آن‌ها می‌شود
• لخته‌شدن خون: کاهش دمای بدن باعث افزایش خطر لخته‌شدن خون می‌شود که ممکن است به آمبولی و انسداد رگ‌ها بیانجامد
• نارسایی تنفسی: هیپوترمی باعث کند شدن و در نهایت، توقف تنفس می‌شود

عوارض دیررس هیپوترمی

• آسیب به عضلات: هیپوترمی ممکن است باعث آسیب به عضلات اسکلتی و ایجاد درد عضلانی شود
• آسیب به اعصاب: آسیب به اعصاب می‌تواند منجر به بی‌حسی، گزگز و ضعف در اندام‌ها شود
• مشکلات روانی: برخی افراد پس از تجربه هیپوترمی ممکن است دچار مشکلات روانی، مانند افسردگی و اضطراب شوند

عوامل موثر بر شدت عوارض عبارت‌اند از:

• شدت هیپوترمی: هرچه کاهش دمای بدن بیشتر باشد، احتمال بروز عوارض جدی‌تر بیشتر است
• مدت زمان قرار گرفتن در معرض سرما: مدت‌زمان طولانی قرار گرفتن در معرض سرما، آسیب به بافت‌ها را افزایش می‌دهد
• سن و سلامت عمومی فرد: افراد مسن، کودکان و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، بیشتر در معرض خطر عوارض هیپوترمی هستند

توجه کنید که انواع هیپوترمی یک وضعیت اورژانسی است و درمان آن باید توسط پزشک انجام شود؛ زیرا هرگونه تاخیر در درمان ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

پیشگیری از هیپوترمی

از آنجا که هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، یک وضعیت اورژانسی خطرناک است، باید با رعایت برخی نکات ساده از بروز این مشکل جلوگیری کنید.

لباس مناسب

برای پیشگیری از هیپوترمی در محیط‌های سرد، استفاده از تجهیزات مناسب اهمیت زیادی دارد. کاپشن کوهنوردی عایق حرارتی خوبی ایجاد می‌کند و بدن را در برابر باد و سرما حفظ می‌کند. همچنین، هنگام شب یا در شرایط استراحت، یک کیسه خواب کوهنوردی استاندارد می‌تواند از کاهش دمای بدن جلوگیری کند. برای ایجاد سرپناه مناسب و حفظ دمای محیط، استفاده از چادر کوهنوردی ضروری است. با رعایت این نکات، خطر علائم هیپوترمی کاهش می‌یابد و می‌توان در صورت نیاز اقدامات لازم برای درمان هیپوترمی را انجام داد.

• چند لایه بپوشید: لایه‌های نازک متعدد، گرما را بهتر از یک لایه ضخیم حفظ می‌کنند
• لباس‌های خشک بپوشید: لباس‌های خیس، به‌سرعت گرما را از بدن می‌گیرند
• از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید: لباس‌های تنگ مانع گردش خون می‌شوند
• کلاه، دستکش و جوراب گرم بپوشید: این قسمت‌ها از بدن، بیشترین گرما را از دست می‌دهند

یکی از تجهیزات مهم در کوهنوردی کیسه خواب است. حتما قبل از خرید این تجهیز  راهنمای خرید کیسه خواب را مطالعه نمایید تا با انتخاب بهترین مارک کیسه خواب کوهنوردی ایمنی خود را بالا ببرید.

حفظ آب بدن

به اندازه کافی آب بنوشید، اما از نوشیدن آب خیلی سرد خودداری کنید.

تغذیه مناسب

غذاهای گرم و پرکالری مصرف کنید تا بدن، انرژی کافی برای تولید گرما داشته باشد.

فعالیت بدنی

فعالیت‌های بدنی سبک به افزایش دمای بدن کمک می‌کند.

پناهگاه مناسب

در محیط‌های سرد، به دنبال مکانی گرم و خشک برای استراحت باشید.

اجتناب از الکل و نیکوتین

الکل و نیکوتین باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و از دست‌رفتن گرما می‌شوند.

مراقبت از افراد آسیب‌پذیر

کودکان، افراد مسن و افرادی که بیماری‌های مزمن دارند، بیشتر در معرض خطر هیپوترمی هستند.

آگاهی از علائم اولیه

با علائم اولیه هیپوترمی آشنا شوید تا در صورت بروز، بتوانید به‌سرعت اقدام کنید.

یادتان باشد که در هنگام فعالیت در هوای سرد به‌صورت گروهی حرکت کنید تا در صورت بروز مشکل، بتوانید به یکدیگر کمک کنید. در مسیر مرتبا در مکان‌های گرم و خشک استراحت کنید.

هنگام هیپوترمی چه کنیم؟

در ادامه به اقداماتی اشاره کرده‌ایم که باید در شرایط انواع هیپوترمی انجام دهید.

• با اورژانس تماس بگیرید
• فرد را به محیط گرم و خشک منتقل کنید
• اگر در فضای باز هستید، فرد را در یک پناهگاه یا خودرو قرار دهید
• لباس‌های خیس را درآورید و لباس‌های خشک و گرم به فرد بپوشانید
• از روش‌های گرم‌کردن تدریجی استفاده کنید. قرار دادن فرد در وان آب گرم یا استفاده از پتوهای گرم می‌تواند موثر باشد

یادتان باشد که از قرار دادن فرد در آب بسیار گرم یا استفاده از منابع گرمای مستقیم، مانند بخاری یا آتش اجتناب کنید، زیرا این کار ممکن است شوک حرارتی ایجاد کند.

• گرم‌کردن نواحی مرکزی بدن، مانند قفسه سینه، شکم و گردن
• از حرکت‌دادن اندام‌های یخ زده جلوگیری کنید
• اگر فرد هوشیار است و می‌تواند آب بنوشد، به او مایعات گرم، مانند چای یا سوپ گرم بدهید، اما از دادن الکل یا کافئین خودداری کنید
• به تنفس فرد توجه کنید. در صورتی که فرد نفس نمی‌کشد یا تنفس او ضعیف است، اقدامات احیای قلبی ریوی (CPR) را انجام دهید

هنگام رسیدگی به فرد دچار هیپوترمی، نکات مهم زیرا را رعایت کنید:

• هیچ‌گاه فرد مبتلا به هیپوترمی را تنها نگذارید
• از ماساژ دادن نواحی یخ زده خودداری کنید
• اگر فرد، هوشیاری خود را از دست داده، او را به پهلو بخوابانید تا راه هوایی‌اش باز بماند
• در صورت امکان، دمای بدن فرد را با استفاده از یک دماسنج اندازه بگیرید

درمان هیپوترمی

پس از اینکه فرد هیپوترمی را به مراکز درمانی انتقال دادید، روش‌های زیر به‌عنوان درمان پزشکی به کار می‌رود:

• گرم‌کردن فعال: در بیمارستان، از روش‌های گرم‌کردن فعال، مانند استفاده از دستگاه‌های گرم‌کننده، برای افزایش دمای بدن استفاده می‌شود
• پشتیبانی حیاتی: در موارد شدید، ممکن است نیاز به پشتیبانی حیاتی، مانند استفاده از ونتیلاتور و داروهای قلبی باشد
• درمان عوارض: در صورت بروز عوارض ناشی از هیپوترمی، مانند لخته‌شدن خون یا نارسایی اندام‌ها، درمان‌های لازم انجام می‌شود

خرید تجهیزات کوهنوردی از فروشگاه اورامان شاپ

هیچ‌چیز مهم‌تر از سلامتی شما در هنگام کوهنوردی نیست. بنابراین برای جلوگیری از هیپوترمی و سایر خطرات کوهنوردی، بهتر است از تجهیزات مناسب استفاده کنید. فروشگاه اورامان شاپ طیف گسترده‌ای از تجهیزات کوهنوردی باکیفیت را برای شما فراهم کرده است؛ از لباس‌های گرم و ضدآب گرفته تا کیسه خواب‌های حرفه‌ای، همه و همه برای اطمینان از یک سفر امن و لذت‌بخش در کوهستان.

با خرید از اورامان شاپ، به خود و اطرافیانتان هدیه‌ای ارزشمند بدهید. برای مشاهده محصولات و کسب اطلاعات بیشتر، به سایت اورامان شاپ مراجعه کنید. در ضمن امکان خرید اقساطی، در چهار قسط، نیز از فروشگاه اورامان شاپ برای شما فراهم است.

سوالات متداول

1- هیپوترمی چیست و چرا رخ می‌دهد؟

هیپوترمی یا کاهش شدید دمای بدن، زمانی اتفاق می‌افتد که دمای مرکزی بدن به زیر 35 درجه سانتی‌گراد کاهش یابد. این وضعیت معمولاً به دلیل قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض سرما، لباس‌های نامناسب، یا بیماری‌هایی که توانایی بدن در تنظیم دما را کاهش می‌دهند، رخ می‌دهد.

2- علائم هیپوترمی چیست؟

علائم هیپوترمی می‌تواند از لرز شدید، خستگی و خواب‌آلودگی تا کاهش سطح هوشیاری، ضربان قلب کند و از دست دادن هوشیاری متغیر باشد. در نوزادان، علائم ممکن است شامل پوست سرد و رنگ‌پریده، بی‌حالی و مشکل در تغذیه باشد.

3- چگونه از هیپوترمی پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از هیپوترمی باید لباس‌های مناسب و چند لایه پوشید، از قرار گرفتن در معرض هوای سرد طولانی‌مدت خودداری کرد، و به بدن آب و تغذیه کافی داد. همچنین اجتناب از مصرف الکل و نیکوتین و مراقبت از افراد آسیب‌پذیر، مانند کودکان و سالمندان، ضروری است.